terugHet inzaaien en beheren van akkerranden vraagt om dezelfde zorg als een teelt: een goed zaaibed, het juiste zaaimoment en aandacht voor onkruiddruk bepalen het succes. Omdat akkerrandenmengsels geen snelgroeiende cultuurgewassen bevatten, is een zorgvuldige aanpak essentieel om soorten als melde en hanenpoot te voorkomen. Binnen het project was er ruimte om ervaringen uit te wisselen en te werken aan betere, regiogebonden oplossingen.
Steeds vaker verschijnen bloeiende akkerranden in het agrarisch gebied, maar mengsels sluiten lang niet altijd aan op lokale omstandigheden. “We zagen prachtige randen, maar de mengsels waren niet regio-specifiek,” vertelt Esther Rust (Natuurlijk Rust).
Om die reden startte dit project IJsselvallei Akkerrandenmengsels, een idee van Natuurmonumenten, verder ontwikkeld met de Gebiedscoöperatie Zuidelijke IJsselvallei en BoerenNatuur Veluwe, en uiteindelijk uitgevoerd binnen het project Brongebied Grote Wetering met Natuur en Milieu Gelderland en de gemeente Apeldoorn.
Doel van het project: mengsels ontwikkelen met hoge ecologische waarde die passen bij de regionale omstandigheden. Het uiteindelijke IJsselvalleimengsel is samengesteld voor zandregio’s.
Wat leveren akkerranden op in de praktijk?
Akkerranden dragen op meerdere manieren bij aan een gezond landbouwsysteem. In de praktijk betekent dat meer insecten, meer voedsel voor vogels, een verbeterde bodemkwaliteit en verbindingen in het landschap. "Daarnaast vraagt de maatschappij ook om een andere vorm van landbouw. Natuurinclusieve landbouw,’’ merkt Martin Bosman op. Hij vertelt namens de Gebiedscoöperatie Zuidelijke IJsselvallei, waarom de coöperatie graag deelneemt aan dit project. ''Meerdere leden hebben dit nieuwe mengsel ingezaaid, met wisselende resultaten. Op sommige bedrijven viel de opkomst tegen, maar over het algemeen zijn de ervaringen positief en leerzaam."
De eerste voorlopige resultaten van het onderzoek naar natuurvriendelijke akkerranden in de IJsselvallei zijn gepresenteerd door Fabrice Ottburg, senior onderzoeker bij Wageningen University & Research. Uit de eerste analyses blijkt dat de IJsselvallei-mengsels soms andere insectensoorten aantrekken dan de standaardmengsels. Ottburg toonde foto’s en tabellen van de planten en insecten die in de randen werden aangetroffen. Ook de mogelijke effecten op plaagdruk en bodemleven kwamen aan bod.
De voorlopige uitkomsten roepen nieuwe vragen op. Door de beperkte omvang van het onderzoek kunnen er nog geen harde conclusies worden getrokken. De volledige rapportage wordt in het voorjaar van 2026 verwacht.
Tijdens de bijeenkomst ging ook het nieuwe filmpje Regiospecifieke akkerranden voor de IJsselvallei in première. De video laat zien hoe het onderzoek is uitgevoerd en wat de betekenis is voor de praktijk. Met prachtige beelden van bloeiende randen en heldere uitleg van onderzoeker Fabrice werd de film met enthousiasme ontvangen.
Het Woldhuis, omringd door bos en natuur, vormde een passende en inspirerende locatie voor een bijeenkomst die volledig draaide om biodiversiteit en natuurinclusieve landbouw. De tweede spreker van de middag was Arjen van Buuren, ondernemer op landgoed Velhorst in Lochem. Hij is samen met zijn vrouw Winnie koploper als het gaat om een natuurinclusieve bedrijfsvoering. Hij vertelt over zijn weg er aar toe en hoe hij met vallen en opstaan zijn biologische bedrijfsvoering steeds verder weet te optimaliseren met de natuur als uitgangspunt. Door metingen op zijn bedrijf blijkt dat de biodiversiteit hier duidelijk toeneemt.
Kijk voor meer informatie: Landgoed Velhorst
De bijeenkomst maakte duidelijk hoeveel energie en betrokkenheid er in de regio aanwezig is. Deelnemers waren het unaniem eens: het onderzoek naar kruidenrijke, regiospecifieke akkerranden moet worden voortgezet en verdiept.
De omgeving droeg bij aan een open sfeer, waarin ruimte was voor kritische vragen, nieuwe ideeën en waardevolle ontmoetingen tussen deelnemers uit verschillende disciplines.