terugDe workshop ‘Ambtelijke Ruimte’, onder leiding van Dieke Schutjens, transitiemaker bij Squarewise, bood deelnemers inzichten en praktische handvatten om binnen hun eigen organisatie en netwerk meer ruimte te creëren voor verandering. In het huidige bestuurlijke landschap ervaren ambtenaren vaak de spanning tussen politieke opdrachten en maatschappelijke realiteit, tussen beleidsdoelen en de uitvoeringspraktijk. Juist in die spanningsvelden is ruimte nodig – én mogelijk – om te handelen.
Drie bepalende schaakborden
Aan de hand van het model van de “drie schaakborden” – politieke, organisatorische en maatschappelijke ruimte – verkenden deelnemers 28 concrete tactieken die helpen om ambtelijke ruimte doelgericht te benutten. Denk aan het bouwen van interne coalities, het zoeken van gedeelde belangen met inwoners, of het slim verleggen van verantwoordelijkheden binnen de organisatie. Deze tactieken werden geoefend in een interactieve spelvorm, waarbij deelnemers eigen casussen en dilemma’s inbrachten.
In vier groepen gingen de ambtenaren aan de slag met praktijkvoorbeelden. Zo vertelde een deelnemer die werkt aan de aanleg van een omgevingsweg hoe lastig het is om collega’s mee te krijgen in vernieuwende initiatieven. “Vaak verdwijnen ideeën in de ijskast omdat ze niet binnen de regels passen.” Met behulp van het schaakbordmodel werd gezamenlijk gezocht naar alternatieven. Een suggestie die eruit sprong: “Geef pioniers ruimte door het initiatief onder een pilot te scharen. Dat biedt soms onverwachte kansen.”
De middag werd afgesloten met een rondleiding door Jaap Fris op zijn regeneratieve gemeenschapsboerderij Erve Kiekebos. Sinds 2022 werkt hij aan de transformatie van een gangbaar melkveebedrijf naar een natuurinclusieve boerderij die straks 300 gezinnen kan voeden. Het bedrijf is volop in ontwikkeling. Naast voedselproductie is er ruimte voor vergaderingen, overnachtingen, bessen plukken en picknicken. “Plannen genoeg,” aldus Fris. “Met vallen en opstaan leren we elke dag een beetje meer.”
Meer weten over Erve Kiekebos? Bezoek: ervekiekebos.nl
Vervolgbijeenkomsten voor ambtenaren
De bijeenkomst vormde de opmaat naar de bredere workshopreeks ‘Vooruit met de landbouwtransitie’, die in september en oktober plaatsvindt op de Eemlandhoeve, nabij Amersfoort. Deze reeks, eveneens georganiseerd door Squarewise, biedt ambtenaren handelingsperspectief bij de complexe opgaven in het buitengebied.
Succesvolle middag smaakt naar meer
De workshop liet zien dat ambtenaren met de juiste tactieken daadwerkelijk ruimte kunnen maken om hun rol in de landbouwtransitie krachtiger in te vullen. Daarmee vergroten ze hun impact op de weg naar een natuurinclusieve toekomst. Vanwege het enthousiasme en de waardevolle uitwisseling wordt momenteel gekeken of er in het najaar een soortgelijke bijeenkomst georganiseerd kan worden, speciaal voor ambtenaren en/ of erfbetreders.